10 สุดยอดปาปิรัสทางการแพทย์ของชาวไอยคุปต์ (ตอนแรก)
ทุกวันนี้ถ้าใครเจ็บไข้ได้ป่วยก็เพียงแค่ไปที่คลินิกหรือโรงพยาบาลก็จะมีคุณหมอคนเก่งคอยตรวจอาการและจ่ายยามารักษาอาการป่วยของเรา ถ้าเรากินยาตามที่คุณหมอสั่ง เพียงแค่ไม่กี่วันก็จะหายจากอาการเจ็บป่วยได้ไม่ยาก แต่สำหรับชาวไอยคุปต์เมื่อหลายพันปีก่อน พวกเขาไม่ได้มีวิทยาการทางการแพทย์ที่ก้าวหน้าเหมือนปัจจุบัน ความเจ็บป่วยถูกเชื่อมโยงเข้ากับพลังอันชั่วร้ายของปีศาจ นั่นจึงทำให้คุณหมอชาวไอยคุปต์ไม่ใช่ผู้ที่เรียนจบมาทางด้านแพทยศาสตร์ ทว่าพวกเขาคือ “นักบวช” ที่บ่อยครั้งก็รักษาโรคด้วย “เวทมนตร์” เช่นกัน แต่ถึงอย่างนั้นก็ดูเหมือนว่าชาวไอยคุปต์จะยอมรับในวิธีนี้อยู่ไม่น้อย เพราะความเชื่อในการใช้เวทมนตร์รักษาโรคนั้นก็สืบทอดมายาวนานหลายพันปีเลยทีเดียว
สำหรับชาวไอยคุปต์แล้ว เวทมนตร์ ศาสนา และการแพทย์เป็นสามสิ่งที่แยกจากกันไม่ได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าชาวไอยคุปต์จะรักษาโรคด้วยเวทมนตร์เสมอไป เพราะนักอียิปต์วิทยามีการค้นพบกระดาษปาปิรัสทางการแพทย์ที่อธิบายถึงวิธีการรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ เอาไว้ด้วยวิธีที่เป็นวิทยาศาสตร์ รวมถึงการใช้สมุนไพรมารักษาโรคด้วยเช่นกัน สิ่งที่น่าทึ่งก็คือ นักอียิปต์วิทยาค้นพบปาปิรัสทางการแพทย์ของชาวไอยคุปต์ถึง 10 ม้วนเลยทีเดียว เรามาดูกันดีกว่าว่าปาปิรัสเหล่านั้นจะ “เจ๋ง” ขนาดไหนกันเชียว
.jpg)
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธ บันทึกเกี่ยวกับศัลยศาสตร์และการรักษาอาการบาดเจ็บเอาไว้ 48 กรณี ที่มาของภาพ
1. ปาปิรัสเอ็ดวินสมิธ (Edwin Smith Papyrus) มีความเก่าแก่ประมาณ 1,550 ปีก่อนคริสตกาลร่วมสมัยกับอียิปต์โบราณในช่วงราชอาณาจักรใหม่ เนื้อหาด้านในเกี่ยวข้องกับศัลยศาสตร์ และการรักษาอาการบาดเจ็บเอาไว้มากมายถึง 48 กรณี ไล่จากศีรษะลงไปถึงกระดูกสันหลัง โดยมีการแบ่งแยกอวัยวะต่างๆ เอาไว้เป็นหมวดหมู่อย่างชัดเจนอีกด้วย เนื้อหาในปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธมีบันทึกไว้ทั้งหมด 17 หน้า รวมทั้งสิ้น 377 บรรทัด ด้านหลังมีข้อความจารึกเอาไว้อีก 5 หน้ารวม 92 บรรทัด การรักษาโรคแต่ละอาการจะแบ่งออกเป็น 4 หัวข้อใหญ่ๆ ประกอบไปด้วยชื่ออาการ การตรวจสอบ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรค ซึ่งรูปแบบประโยคของชื่ออาการและการตรวจสอบโรคนั้นจะคล้ายคลึงกัน แต่การวินิจฉัยโรคจะแตกต่างกันออกไปบ้าง บางอาการแพทย์ก็จะกล่าวว่า “ข้าสามารถรักษาอาการนี้ได้” แต่บางอาการแพทย์ก็พูดเต็มปากเลยว่า “อาการนี้ข้าไม่สามารถรักษาได้” อาการที่แพทย์ไอยคุปต์ไม่สามารถรักษาได้ก็เช่น แผลกระดูกแตกละเอียด ซึ่งแพทย์ปัจจุบันเองก็คงจะกุมขมับไม่ต่างกัน แต่ถ้าบางอาการที่รักษาได้ จะมีข้อแนะนำให้ชโลมด้วยน้ำผึ้งและประคบด้วยเนื้อสดเผื่อเป็นการห้ามเลือด ถือว่ามีความเป็นวิทยาศาสตร์อยู่เช่นกัน แต่ถ้ากรณีไหนที่แพทย์รักษาไม่ได้ คงต้องพึ่งทางออกสุดท้ายก็คือ “เวทมนตร์ นั่นเอง
.jpg)
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสอีเบอร์ส บันทึกเกี่ยวกับการรักษาโรคภัยไข้เจ็บด้วยการใช้สมุนไพร
ที่มาของภาพ
2. ปาปิรัสอีเบอร์ส (Ebers Papyrus) มีความเก่าแก่ใกล้เคียงกับปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธ นักอียิปต์วิทยาบางท่านถึงกับเสนอว่า บางทีผู้ที่จดบันทึกปาปิรัสทั้งสองฉบับนี้ อาจจะเป็นนายแพทย์ไอยคุปต์ท่านเดียวกันก็เป็นได้ ความเจ๋งของปาปิรัสอีเบอร์สก็คือการใช้ “สมุนไพร” และพืชพันธุ์ต่างๆ มารักษาโรค ปาปิรัสฉบับนี้ประกอบไปด้วยจำนวนหน้าทั้งหมด 110 หน้า นักอียิปต์วิทยาแบ่งเนื้อหาด้านในออกเป็น 877 ย่อหน้า โดยที่แต่ละย่อหน้าบรรจุเนื้อหาสาระของกรรมวิธีการรักษาโรคที่แตกต่างกันออกไป โดยที่สามย่อหน้าแรกของปาปิรัสนั้น กล่าวถึงคาถาและเวทมนตร์ต่างๆ ในการเยียวยารักษา ส่วนย่อหน้าที่ 50 ถึง 85 กล่าวถึงเกี่ยวกับพยาธิในลำไส้เล็ก ตามมาด้วยการรักษาโรคผิวหนังในย่อหน้าที่ 90 ถึง 95 และ 104 ถึง 118 แล้วจึงเปลี่ยนเป็นเรื่องเกี่ยวกับทวารหนักในย่อหน้าที่ 132 ถึง 164 ส่วนอาการที่มีการกล่าวถึงในปาปิรัสมีตั้งแต่อาการปวดหัวธรรมดาๆ ไปจนถึงสูตรยาสำหรับรักษาแผล “คนกัด” เลยทีเดียว เอากับเขาสิ!
.jpg)
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสคาฮุน บันทึกเกี่ยวกับศาสตร์แห่ง “นรีเวชวิทยา” ที่มาของภาพ
3. ปาปิรัสคาฮุน (Kahun Papyrus) มีความเก่าแก่ย้อนกลับไปได้ถึงสมัยราชอาณาจักรกลาง (Middle Kingdom) ช่วงการครองราชย์ของฟาโรห์อเมนเอมฮัตที่ 3 (Amenemhat III) มีเนื้อหาทั้งหมด 3 หน้า หน้าละประมาณ 30 บรรทัด แบ่งออกเป็น 34 ย่อหน้า ความเจ๋งของปาปิรัสฉบับนี้ก็คือ เนื้อหาด้านในพูดถึงศาสตร์ของ “นรีเวชวิทยา” เช่น การทดสอบการตั้งครรภ์และการคุมกำเนิดของชาวไอยคุปต์ ในปาปิรัสบันทึกไว้ว่า การคุมกำเนิดนั้นให้ใช้กิ่งของต้นอคาเซีย (Acacia) ตำผสมกับอินทผลัมและน้ำผึ้ง เมื่อเหลวได้ที่ก็ให้เอาผ้ามาชุบของเหลวนี้ แล้วนำไปสอดไว้ในช่องคลอดเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ และบางทีที่สูตรนี้ได้ผลก็อาจจะเป็นเพราะว่าสารละลายจากต้นอคาเซียนั้นมีฤทธิ์เป็นกรด เลยสามารถช่วยฆ่าสเปิร์มได้นั่นเอง
.jpg)
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสเฮิร์สท์กล่าวครอบคลุมถึงการรักษาโรคทั่วไปหลากหลายอาการ
ที่มาของภาพ
4. ปาปิรัสเฮิร์สท์ (Hearst Papyrus) น่าจะมีอายุอยู่ในช่วงสมัยราชอาณาจักรใหม่ช่วงการปกครองของฟาโรห์ทุธโมซิสที่ 3 เนื้อหาในปาปิรัสมีทั้งหมดหมด 18 หน้า แบ่งออกเป็น 260 ย่อหน้า กล่าวถึงการรักษาโรคทั่วไปซึ่งครอบคลุมทั้งเรื่องของโภชนาการ ระบบขับถ่ายปัสสาวะ ฟัน กระดูก เส้นผม ระบบโลหิต รวมทั้งระบบกล้ามเนื้อและระบบประสาท นอกจากนั้นยังมีการบันทึกเกี่ยวกับคาถาและเวทมนตร์สำหรับรักษาโรคเอาไว้ด้วย แต่ที่น่าสนใจก็คือ เนื้อหาในปาปิรัสเฮิร์สท์นั้นสอดคล้องกับปาปิรัสอีเบอร์ถึงกว่า 100 ย่อหน้าเลยทีเดียว แสดงให้เห็นวิธีการรักษาโรคเหล่านี้แพร่หลายในสังคมของแพทย์ชาวไอยคุปต์อย่างแท้จริง
5. ปาปิรัสเชสเตอร์ บีตตี (Chester Beatty Papyri) มีอายุอยู่ในช่วงสมัยราชอาณาจักรใหม่ ราวราชวงศ์ที่ 19 ผู้ที่ครอบครองปาปิรัสทางการแพทย์ฉบับนี้ไม่ใช่คุณหมอไอยคุปต์ผู้เก่งกาจ แต่เขาเป็นเพียงแค่อาลักษณ์ธรรมดาๆ ที่มีนามว่า เคนเฮอร์เคเพเชฟ เนื้อหาในปาปิรัสพูดถึงการรักษาโรคทั่วไป แต่ก็มีวิธีการเยียวยารักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับทวารหนักและพยาธิวิทยา ซึ่งวิธีการรักษาก็มีตั้งแต่การกินยาไปจนถึงการฉีดยาเข้าไส้ตรงๆ นอกจากนั้นยังมีรายละเอียดเกี่ยวกับการรักษาพิษแมงป่องต่อย และสูตรในการรักษาโรคอื่นๆ ที่ยังถอดความไม่ได้ชัดเจนอีกหลายสูตรเลยทีเดียว ครั้งนี้ขออนุญาตนำเสนอสุดยอดปาปิรัสทางการแพทย์ 5 ฉบับแรกกันก่อน ครั้งหน้าจะมาเปิดเผยสุดยอดปาปิรัสอีก 5 ฉบับสุดท้าย ว่าจะเจ๋งสู้ปาปิรัสในครั้งนี้ได้หรือเปล่า แต่ที่แน่ๆ ในปาปิรัสพูดถึงวิธีการรักษาแผลงูฉก และมีสูตรยาในการทดสอบเพศของทารกในครรภ์ด้วย! เอาล่ะสิ ถ้าใครอยากทราบองค์ความรู้อันแสนลึกลับในสุดยอดปาปิรัสทางการแพทย์เหล่านี้แล้วล่ะก็ ครั้งหน้าห้ามพลาดกันล่ะ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
หนังสือ: Ancient Egyptian Medicine โดย John F. Nunn
Website: http://www.ancient.eu/article/1015
Website: http://www.crystalinks.com/egyptmedicine.html
Website: http://www.reshafim.org.il/ad/egypt/timelines/topics/
smithpapyrus.htm
Website: http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Ebers_Papyrus
Website: http://www.reshafim.org.il/ad/egypt/timelines/topics/
hearstpapyrus.htm
Website: http://antiquecannabisbook.com/chap2B/Egypt/Chester-Beatty-2.htm
สำหรับชาวไอยคุปต์แล้ว เวทมนตร์ ศาสนา และการแพทย์เป็นสามสิ่งที่แยกจากกันไม่ได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าชาวไอยคุปต์จะรักษาโรคด้วยเวทมนตร์เสมอไป เพราะนักอียิปต์วิทยามีการค้นพบกระดาษปาปิรัสทางการแพทย์ที่อธิบายถึงวิธีการรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ เอาไว้ด้วยวิธีที่เป็นวิทยาศาสตร์ รวมถึงการใช้สมุนไพรมารักษาโรคด้วยเช่นกัน สิ่งที่น่าทึ่งก็คือ นักอียิปต์วิทยาค้นพบปาปิรัสทางการแพทย์ของชาวไอยคุปต์ถึง 10 ม้วนเลยทีเดียว เรามาดูกันดีกว่าว่าปาปิรัสเหล่านั้นจะ “เจ๋ง” ขนาดไหนกันเชียว
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธ บันทึกเกี่ยวกับศัลยศาสตร์และการรักษาอาการบาดเจ็บเอาไว้ 48 กรณี ที่มาของภาพ
1. ปาปิรัสเอ็ดวินสมิธ (Edwin Smith Papyrus) มีความเก่าแก่ประมาณ 1,550 ปีก่อนคริสตกาลร่วมสมัยกับอียิปต์โบราณในช่วงราชอาณาจักรใหม่ เนื้อหาด้านในเกี่ยวข้องกับศัลยศาสตร์ และการรักษาอาการบาดเจ็บเอาไว้มากมายถึง 48 กรณี ไล่จากศีรษะลงไปถึงกระดูกสันหลัง โดยมีการแบ่งแยกอวัยวะต่างๆ เอาไว้เป็นหมวดหมู่อย่างชัดเจนอีกด้วย เนื้อหาในปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธมีบันทึกไว้ทั้งหมด 17 หน้า รวมทั้งสิ้น 377 บรรทัด ด้านหลังมีข้อความจารึกเอาไว้อีก 5 หน้ารวม 92 บรรทัด การรักษาโรคแต่ละอาการจะแบ่งออกเป็น 4 หัวข้อใหญ่ๆ ประกอบไปด้วยชื่ออาการ การตรวจสอบ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรค ซึ่งรูปแบบประโยคของชื่ออาการและการตรวจสอบโรคนั้นจะคล้ายคลึงกัน แต่การวินิจฉัยโรคจะแตกต่างกันออกไปบ้าง บางอาการแพทย์ก็จะกล่าวว่า “ข้าสามารถรักษาอาการนี้ได้” แต่บางอาการแพทย์ก็พูดเต็มปากเลยว่า “อาการนี้ข้าไม่สามารถรักษาได้” อาการที่แพทย์ไอยคุปต์ไม่สามารถรักษาได้ก็เช่น แผลกระดูกแตกละเอียด ซึ่งแพทย์ปัจจุบันเองก็คงจะกุมขมับไม่ต่างกัน แต่ถ้าบางอาการที่รักษาได้ จะมีข้อแนะนำให้ชโลมด้วยน้ำผึ้งและประคบด้วยเนื้อสดเผื่อเป็นการห้ามเลือด ถือว่ามีความเป็นวิทยาศาสตร์อยู่เช่นกัน แต่ถ้ากรณีไหนที่แพทย์รักษาไม่ได้ คงต้องพึ่งทางออกสุดท้ายก็คือ “เวทมนตร์ นั่นเอง
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสอีเบอร์ส บันทึกเกี่ยวกับการรักษาโรคภัยไข้เจ็บด้วยการใช้สมุนไพร
ที่มาของภาพ
2. ปาปิรัสอีเบอร์ส (Ebers Papyrus) มีความเก่าแก่ใกล้เคียงกับปาปิรัสเอ็ดวิน สมิธ นักอียิปต์วิทยาบางท่านถึงกับเสนอว่า บางทีผู้ที่จดบันทึกปาปิรัสทั้งสองฉบับนี้ อาจจะเป็นนายแพทย์ไอยคุปต์ท่านเดียวกันก็เป็นได้ ความเจ๋งของปาปิรัสอีเบอร์สก็คือการใช้ “สมุนไพร” และพืชพันธุ์ต่างๆ มารักษาโรค ปาปิรัสฉบับนี้ประกอบไปด้วยจำนวนหน้าทั้งหมด 110 หน้า นักอียิปต์วิทยาแบ่งเนื้อหาด้านในออกเป็น 877 ย่อหน้า โดยที่แต่ละย่อหน้าบรรจุเนื้อหาสาระของกรรมวิธีการรักษาโรคที่แตกต่างกันออกไป โดยที่สามย่อหน้าแรกของปาปิรัสนั้น กล่าวถึงคาถาและเวทมนตร์ต่างๆ ในการเยียวยารักษา ส่วนย่อหน้าที่ 50 ถึง 85 กล่าวถึงเกี่ยวกับพยาธิในลำไส้เล็ก ตามมาด้วยการรักษาโรคผิวหนังในย่อหน้าที่ 90 ถึง 95 และ 104 ถึง 118 แล้วจึงเปลี่ยนเป็นเรื่องเกี่ยวกับทวารหนักในย่อหน้าที่ 132 ถึง 164 ส่วนอาการที่มีการกล่าวถึงในปาปิรัสมีตั้งแต่อาการปวดหัวธรรมดาๆ ไปจนถึงสูตรยาสำหรับรักษาแผล “คนกัด” เลยทีเดียว เอากับเขาสิ!
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสคาฮุน บันทึกเกี่ยวกับศาสตร์แห่ง “นรีเวชวิทยา” ที่มาของภาพ
3. ปาปิรัสคาฮุน (Kahun Papyrus) มีความเก่าแก่ย้อนกลับไปได้ถึงสมัยราชอาณาจักรกลาง (Middle Kingdom) ช่วงการครองราชย์ของฟาโรห์อเมนเอมฮัตที่ 3 (Amenemhat III) มีเนื้อหาทั้งหมด 3 หน้า หน้าละประมาณ 30 บรรทัด แบ่งออกเป็น 34 ย่อหน้า ความเจ๋งของปาปิรัสฉบับนี้ก็คือ เนื้อหาด้านในพูดถึงศาสตร์ของ “นรีเวชวิทยา” เช่น การทดสอบการตั้งครรภ์และการคุมกำเนิดของชาวไอยคุปต์ ในปาปิรัสบันทึกไว้ว่า การคุมกำเนิดนั้นให้ใช้กิ่งของต้นอคาเซีย (Acacia) ตำผสมกับอินทผลัมและน้ำผึ้ง เมื่อเหลวได้ที่ก็ให้เอาผ้ามาชุบของเหลวนี้ แล้วนำไปสอดไว้ในช่องคลอดเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ และบางทีที่สูตรนี้ได้ผลก็อาจจะเป็นเพราะว่าสารละลายจากต้นอคาเซียนั้นมีฤทธิ์เป็นกรด เลยสามารถช่วยฆ่าสเปิร์มได้นั่นเอง
ส่วนหนึ่งของปาปิรัสเฮิร์สท์กล่าวครอบคลุมถึงการรักษาโรคทั่วไปหลากหลายอาการ
ที่มาของภาพ
4. ปาปิรัสเฮิร์สท์ (Hearst Papyrus) น่าจะมีอายุอยู่ในช่วงสมัยราชอาณาจักรใหม่ช่วงการปกครองของฟาโรห์ทุธโมซิสที่ 3 เนื้อหาในปาปิรัสมีทั้งหมดหมด 18 หน้า แบ่งออกเป็น 260 ย่อหน้า กล่าวถึงการรักษาโรคทั่วไปซึ่งครอบคลุมทั้งเรื่องของโภชนาการ ระบบขับถ่ายปัสสาวะ ฟัน กระดูก เส้นผม ระบบโลหิต รวมทั้งระบบกล้ามเนื้อและระบบประสาท นอกจากนั้นยังมีการบันทึกเกี่ยวกับคาถาและเวทมนตร์สำหรับรักษาโรคเอาไว้ด้วย แต่ที่น่าสนใจก็คือ เนื้อหาในปาปิรัสเฮิร์สท์นั้นสอดคล้องกับปาปิรัสอีเบอร์ถึงกว่า 100 ย่อหน้าเลยทีเดียว แสดงให้เห็นวิธีการรักษาโรคเหล่านี้แพร่หลายในสังคมของแพทย์ชาวไอยคุปต์อย่างแท้จริง
5. ปาปิรัสเชสเตอร์ บีตตี (Chester Beatty Papyri) มีอายุอยู่ในช่วงสมัยราชอาณาจักรใหม่ ราวราชวงศ์ที่ 19 ผู้ที่ครอบครองปาปิรัสทางการแพทย์ฉบับนี้ไม่ใช่คุณหมอไอยคุปต์ผู้เก่งกาจ แต่เขาเป็นเพียงแค่อาลักษณ์ธรรมดาๆ ที่มีนามว่า เคนเฮอร์เคเพเชฟ เนื้อหาในปาปิรัสพูดถึงการรักษาโรคทั่วไป แต่ก็มีวิธีการเยียวยารักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับทวารหนักและพยาธิวิทยา ซึ่งวิธีการรักษาก็มีตั้งแต่การกินยาไปจนถึงการฉีดยาเข้าไส้ตรงๆ นอกจากนั้นยังมีรายละเอียดเกี่ยวกับการรักษาพิษแมงป่องต่อย และสูตรในการรักษาโรคอื่นๆ ที่ยังถอดความไม่ได้ชัดเจนอีกหลายสูตรเลยทีเดียว ครั้งนี้ขออนุญาตนำเสนอสุดยอดปาปิรัสทางการแพทย์ 5 ฉบับแรกกันก่อน ครั้งหน้าจะมาเปิดเผยสุดยอดปาปิรัสอีก 5 ฉบับสุดท้าย ว่าจะเจ๋งสู้ปาปิรัสในครั้งนี้ได้หรือเปล่า แต่ที่แน่ๆ ในปาปิรัสพูดถึงวิธีการรักษาแผลงูฉก และมีสูตรยาในการทดสอบเพศของทารกในครรภ์ด้วย! เอาล่ะสิ ถ้าใครอยากทราบองค์ความรู้อันแสนลึกลับในสุดยอดปาปิรัสทางการแพทย์เหล่านี้แล้วล่ะก็ ครั้งหน้าห้ามพลาดกันล่ะ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
หนังสือ: Ancient Egyptian Medicine โดย John F. Nunn
Website: http://www.ancient.eu/article/1015
Website: http://www.crystalinks.com/egyptmedicine.html
Website: http://www.reshafim.org.il/ad/egypt/timelines/topics/
smithpapyrus.htm
Website: http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Ebers_Papyrus
Website: http://www.reshafim.org.il/ad/egypt/timelines/topics/
hearstpapyrus.htm
Website: http://antiquecannabisbook.com/chap2B/Egypt/Chester-Beatty-2.htm
Comments